Tradycyjne konstrukcje, dopracowywane przez wieki, w większości płaskodenne, przystosowane do rzeki, radzące sobie na płyciznach przemiałów. Stworzone przez Wisłę. Przystosowane do jej zmiennych warunków. Drewniane łodzie i statki z całej Polski spotykają się na Festiwalu Wisły. W trakcie imprezy publiczność poznaje ich budowę, tajemnice konstrukcji, genialne rozwiązania, z których słynęli wiślani szkutnicy przed wiekami.

Statki i łodzie

Załogi przybędą na Festiwal Wisły tradycyjnymi, wiślanymi łodziami, którymi pływało się przed wiekami i z powodzeniem można pływać obecnie:

Pychówka

Podstawowa łódź drewniana o prostej konstrukcji, znana i używana praktycznie w całej Polsce. Kwintesencja tradycyjnego szkutnictwa. Swą popularność zawdzięcza małemu zanurzeniu umożliwiającemu pokonywanie płycizn. Długość od czterech do ośmiu metrów, szerokość od metra do nawet dwóch. Nie ma dwóch identycznych pychówek, ale każda pychówka to… po prostu pychówka. Swą nazwę zawdzięcza napędowi. Chodzi o odpychanie się długim, ponad trzymetrowym, wiosłem od dna. Można także na stojąco wiosłować albo korzystać z krótkich wioseł – podjezdek – mocowanych w dulkach. Łodzie takie bywają wyposażone w żagiel rozprzowy. To genialnie prosta konstrukcja – płócienny, najczęściej prostokątny żagiel, „otwierany jest” przy pomocy długiej tyczki zwanej właśnie rozprzem. Sterowanie wiosłem rozprzowym w roli długiego steru.

Bat

Legenda Wisły. Drewniana duża łódź o długości powyżej dziesięciu metrów i szerokości do dwóch. Baty służyły niegdyś nie tylko do przewozu ludzi i towarów, ale po pierwsze… piachu. Bat to niegdyś ulubiony sprzęt piaskarzy. Dziś najpopularniejsza łódź współczesnych flisaków wiślanych. Napęd przy pomocy wioseł pychowych i żagla rozprzowego. Bat bywa wyposażony w dodatkowy żagiel, zwany bękartem. Trzeba dodać, że zgodnie z tradycyjną wiślaną filozofią poruszania się po rzece żagle służą głównie do płynięcia z wiatrem pod prąd rzeki. A na Wiśle przeważają akurat takie wiatry. „Przy pomocy samych żagli ogromna i ładowna berlinka (dodajmy – znacznie większa od bata) posuwa się w górę bystrej rzeki z szybkością konia biegnącego dobrym kłusem” – pisał Gloger w 1875 roku.

Galar

Duża, szeroka na 3,5 metra, długości około 12 metrów, tradycyjna łódź drewniana o obrysie kadłuba zbliżonym do prostokąta. Z racji dużej wyporności i stateczności często wykorzystywana jako prom. Galary bywają częściowo zabudowane, stając się niewielkimi domkami na wodzie. Wyposażone najczęściej w ożaglowanie rejowe. Dziś popularne na wielu odcinkach Wisły. To galarem „Solnym” corocznie odbywa się Flis Królewski z Krakowa do Gdańska. Zanurzenie do 30 centymetrów pozwala na swobodne poruszanie się po Wiśle praktycznie w każdych warunkach.

Nieszawka

Tradycyjna łódź z odcinka Wisły, na którym odbywa się Festiwal. Używana niegdyś głównie do połowu ryb. Nazwa pochodzi oczywiście od Nieszawy – miasta trzykrotnie w dziejach zmieniającego lokalizację, ale zawsze związanego z Wisłą. Łódź ta charakteryzuje się długością ok. 7 metrów, szerokością poniżej 1,5 metra i charakterystycznie zadartą sztabą, czyli dziobem umożliwiającym dobijanie dosłownie w każdym miejscu. Napęd podobny jak pychówka, której jest lżejszą odmianą. Na płytkiej wodzie wiosło pychowe, na głębszej krótkie wiosła, czyli podjezdki, a jak wieje – żagiel rozprzowy. Dzięki niskiej wadze i zwinności radzi sobie w każdych warunkach i uczy wiślanego żeglowania na tzw. szmacie.

Lejtak

Łódź używana niegdyś na środkowej Wiśle do połowu ryb. Charakteryzuje się wąskim kadłubem, ok. 1,2 metra. Przy długości kadłuba od 5 do 8 metrów jest mistrzem wiślanej zwinności. Klasyczny lejtak nie miał pawęży, rufa była spiczasta, przypominała dziób. Taka jednak konstrukcja uniemożliwia zastosowanie silnika, dlatego powstały tzw. półlejtaki – łodzie o wąskiej pawęży, na której już można zawiesić silnik. Są w Polsce jednak i dziś klasyczne lejtaki. Są tacy wiślani żeglarze, którzy poruszają się nimi z niezwykłą swobodą, korzystając tylko z żagla rozprzowego, ewentualnie wioseł pychowych. Zobaczymy ich na Festiwalu.

ZLOT STATKÓW I ŁODZI RZECZNYCH

11.08.2024 (niedziela) – WŁOCŁAWEK – Bulwary im. Marszałka Józefa Piłsudskiego

18:00 – 19:00 – zwiedzanie statków i łodzi przybyłych na festiwal, zapoznawanie się z ich historią, konstrukcją, zastosowaniem – Przystań Wodna na Rzece Wiśle, ul. Piwna 1a

14.08.2024 (środa) – TORUŃ – Błonia Nadwiślańskie

18:00 – 19:00 – zwiedzanie statków i łodzi przybyłych na festiwal, zapoznawanie się z ich historią, konstrukcją, zastosowaniem (Przystań AZS)

15.08.2024 (czwartek) – TORUŃ – Błonia Nadwiślańskie

18:00 – 19:00 – zwiedzanie statków i łodzi przybyłych na festiwal, zapoznawanie się z ich historią, konstrukcją, zastosowaniem (Przystań AZS)

16.08.2024 (piątek) – BYDGOSZCZ – Fordon, Bulwary Wiślane, Synagoga

18:30 – 19:30 – zwiedzanie statków i łodzi przybyłych na festiwal, zapoznawanie się z ich historią, konstrukcją, zastosowaniem.

17.08.2024 (sobota) – BYDGOSZCZ – Fordon: Bulwary Wiślane, Synagoga

18:00 – 19:00 – zwiedzanie statków i łodzi przybyłych na festiwal, zapoznawanie się z ich historią, konstrukcją, zastosowaniem